पुस्तक-परिचय : 'द काईट रनर' - खालेद हुसैनी

एक फारच सुंदर पुस्तक!

आपल्या भारताप्रमाणेच हजारो वर्षांची परंपरा असलेला आपला शेजारी देश म्हणजे 'अफगाणिस्तान'! आज प्रचंड अंतर्गत कलह आणि यादवीने होरपळून जात असलेल्या या देशाची म्हणावी तशी आपल्याला माहिती नसते. आज केवळ धर्माच्या नावाने आपण दूर सारलेला हा आपला शेजारी पारंपारिक दृष्ट्या आपल्या खूप जवळचा आहे, पण आपल्याला त्याची जाणीव नसते. आपण त्या संबंधी माहिती घेण्याचंच टाळतो. देश पुस्तकी धर्माने बनत नाही तर जित्या-जागत्या माणसांनी बनतो हेच आपण विसरून गेलो आहोत आणि खालेद हुसैनींचा 'द काईट रनर' आपल्याला अशाच एका जित्या-जागत्या अफगाणी मुलाची, आमीरची कहाणी सांगतो.

आमीर हा एक उच्चभ्रू पश्तून मुलगा आणि 'द काईट रनर' ही त्याचीच गोष्ट! काळ अफगाणिस्तानच्या दुर्दैवाचे दशावतार सुरू व्हायच्या जरा आधीचा आणि आपल्यासमोर उलगडते आमीर आणि त्याचा हाजरा नोकर हसन यांची कहाणी! या कहाणीत पुढे आमीरचे वडील, त्याचा एक काका, हसनचे वडील आदि अनेक पात्रं येतात पण काही काळाने ही एकट्या आमीरची कहाणी न राहता अख्ख्या अफगाणिस्तानची कहाणी बनते आणि आपण अफगाणी लोकांच्या आणि पर्यायाने अख्ख्या अफगाणिस्तानच्या दु:खाचा अनुभव घेऊ लागतो.

कथानकात पतंगाच्या काटा-काटीचा प्रसंग फार महत्त्वाची भूमिका पार पाडतो. भारतातल्या गुजराती समाजाप्रमाणेच अफगाणिस्तान मध्येही पतंग उडवण्याच्या चढाओढीला सामाजिक स्थान आहे. या चढाओढीत जितके महत्त्व शेवटी उरणार्‍या विजेत्या पतंगाला आहे तितकेच सर्वात शेवटी कापल्या जाणार्‍या पतंगालाही आहे. विजेता आणि उपविजेता पतंग तिथे एखाद्या ट्रॉफी प्रमाणे घरी ठेवला जातो.

पतंग धावत जाउन उडवणार्‍या आणि या काटा-काटी मध्ये काटल्या गेलेल्या पतंगाच्या मागे तो पकडण्यासाठी धावणार्‍या मुलांना 'काईट रनर' म्हटलंय. अशाच एका 'काईट रनिंग'च्या प्रसंगी लहानग्या आमीरचं भावविश्व उध्वस्त होतं आणि पुढे ३०-३२ वर्षांनी एका 'काईट रनिंग'च्याच प्रसंगाने काही अंशी सांधलं जातं.


सुख किंवा आनंद नावाच्या पतंगाच्या मागे धावणार्‍या आयुष्य नावाच्या 'काईट रनर'ची खालेद हुसैनी यांची गोष्ट वैजयंती पेंडसे यांच्या सकस मराठी अनुवादाद्वारे सगळ्या मराठी भाषिकांना आवडेल अशीच आहे.

(छायाचित्रे आंतरजालावरून साभार)